Major Aleksander Tarnawski ps. „Upłaz” – ostatni żyjący Cichociemny
Major Aleksander Jan Michał Tarnawski ps. Upłaz, Wierch urodził się 8 stycznia 1921 roku. W czerwcu 1938 roku ukończył Gimnazjum Państwowe w Chorzowie i w październiku tego samego roku rozpoczął studia wyższe na Wydziale Chemii Uniwersytetu Lwowskiego.
Po wybuchu II Wojny Światowej 26 października 1939 roku przekroczył wraz z innymi uchodźcami wojennymi granicę polsko-węgierską, przedostał się do Francji gdzie rozpoczął służbę w 1. Dywizji Grenadierów. Po upadku Republiki Francuskiej ewakuował się do Wielkiej Brytanii i został skierowany do Szkoły Podchorążych Broni Pancernej w Crawford.
Zgłosił się do służby w Armii Krajowej. Po konspiracyjnym przeszkoleniu w dywersji i broni pancernej oraz odbyciu stażu w oddziałach brytyjskich został przetransportowany do Głównej Bazy Przerzutowej w Brindisi we Włoszech. Zrzutu do Polski dokonano w nocy z 16 na 17 kwietnia 1944 roku w ramach operacji „Weller 12”. Desantowanie Cichociemnych odbyło się na placówkę odbiorczą „Kanapa”, położoną koło wsi Baniocha koło Góry Kalwarii pod Warszawą.
Po desancie do Polski Upłaz działał m.in. w okręgu AK Nowogródek, gdzie komendantem Zgrupowania Zachód Okręgu Nowogródek AK był kapitan Jan Piwnik „Ponury”. W tym czasie objął dowództwo plutonu dyspozycyjnego oraz został instruktorem dywersji i sabotażu. W tym czasie organizował i szkolił patrole dywersyjne, prowadził działania dywersyjne na szlakach komunikacyjnych, produkował materiały wybuchowe i miny. Od lipca 1944 roku dowodził specjalną kompanią szturmową w VII batalionie, 77 pułku piechoty AK.
Po zajęciu Okręgu Nowogródek AK przez wojska radzieckie i pozyskaniu informacji o rozbrajaniu Armii Krajowej w rejonie Wilna przez żołnierzy NKWD podjęto decyzję o wycofaniu się pod Warszawę w grupie oficerów z III i VII batalionu. Aleksander Tarnawski przedostał się z Grodna przez Białystok, do Lublina i dalej do Otwocka.
Za swoją służbę mjr Aleksander Tarnawski został między innymi odznaczony czterokrotnie – Krzyżem Walecznych.
Po zakończeniu wojny w okresie 1947–1949 studiował na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej. Studia te ukończył z tytułem magistra inżyniera chemika.
7 września 2014 roku, w wieku 93 lat, wykonał w tandemie spadochronowym kolejny skok spadochronowy z żołnierzami jednostki GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej.
O jego losach mjr Aleksandra Tarnawskiego powstała książka „Ostatni. Historia cichociemnego Aleksandra Tarnawskiego, pseudonim Upłaz”, autorstwa Michała Wójcika i Emila Marata.
Mjr Tarnawski jest honorowym prezesem Fundacji im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej.
Z okazji 100 urodzin Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej przygotowała materiał filmowy poświęcony Majorowi.
Polecamy także gorąco rozmowę Majora Tarnawskiego z Krzysztofem Puwalskim – weteranem Jednostki Wojskowej GROM.
źródło: Jednostka Wojskowa GROM, Wojska Specjalne
